انواع ایزو با استانداردهای مختلف توسط سازمان ایزو منتشر می‌شود که استانداردهای مدیریتی قابل کاربرد برای سازمان‌ها در این مطلب ارائه‌شده است .
انتخاب مناسب استاندارد ایزو ، برای کسب‌وکار شما از انواع ایزو منتشرشده توسط سازمان ایزو نقش مهمی در موفقیت کسب‌وکار دارد.
در این مطلب انواع ایزو مدیریتی پرکاربرد به‌صورت مختصر توضیح داده می‌شود.

سازمان‌های می‌توانند با انتخاب یک یا چند استاندارد ایزو از انواع ایزو ، سیستم مدیریت مدنظر را در سازمان خود با همکاری تیم مشاور ایزو ، پیاده‌سازی نمایند و سپس پس از استقرار ایزو ، یک شرکت گواهی دهنده ایزو معتبر را انتخاب نموده و توسط این شرکت ممیزی خارجی شده و در صورت انطباق سیستم با الزامات مشخص‌شده ، گواهینامه ایزو استاندارد مربوطه را دریافت نمایند.

انواع ایزو

استاندارد ISO 9001

این استاندارد بر سیستم مدیریت کیفیت تأکید نموده و در تمام سازمان‌های تولیدی و خدماتی با اندازه کوچک و بزرگ قابل کاربرد است
سازمان‌های که قصد استقرار سیستم‌های مدیریت و اخذ گواهینامه ایزو 9010 رادارند بهتر است ابتدا ایزو 9001 را در سازمان خود پیاده‌سازی نمایند.
استاندارد ایزو 9001 به‌نوعی پایه سایر استانداردهای مدیریتی است .

استاندارد ISO 14001

استاندارد ایزو 14001 ، سیستم مدیریت محیط‌زیست بر کاهش و کنترل آلاینده‌های محیط‌زیست ناشی از کسب‌وکار شما تأکید می‌نماید.
سازمان‌هایی که طرف قرارداد یا مشتریان آن‌ها شرکت نفت ، گاز و پتروشیمی و عمرانی می‌باشند عموماً از استاندارد ایزو 14001 می‌توانند استفاده نمایند.

استاندارد ISO 45001

استاندارد ایزو 45001 ، سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی است با پیاده‌سازی این استاندارد خطرات و حوادث ناشی از کار کاهش و کنترل می‌شود این استاندارد در سال 2018 منتشر می‌شود و جایگزین استاندارد OHSAS 18001 سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی می شود.
عموماً پیمانکاران و سازمان‌هایی که پروژه‌های نفتی ، گاز و پتروشیمی و عمرانی را انجام می‌دهند از این استاندارد جهت کاهش ریسک و خاطرات ناشی از کار استفاده می‌نمایند این سازمان با به‌کارگیری این استاندارد به مشتریان خود اطمینان خاطر می‌دهند که فعالیت‌های خود را بر اساس الزامات ایمنی و بهداشت شغلی اجرا می‌نمایند.
همچنین این استاندارد در بیمارستان‌ها ، مراکز خرید و سازمان‌های کوچک و بزرگ نیز بکار گرفته می‌شود.

استاندارد ISO 10002

این استاندارد یک راهنما جهت سیستم مدیریت رسیدگی به شکایت مشتری است.با به‌کارگیری این استاندارد ، سیستم رسیدگی و پاسخگویی به شکایت مشتری نظام‌اند خواهد شد
این استاندارد برای تمام سازمان‌ها قابل کاربرد است این استاندارد راهنما می در ایران برای این استاندارد راهنما نیز توسط شرکت‌های گواهی دهنده گواهینامه صادر می‌شود.

استاندارد ISO 10004

این استاندارد یک راهنما برای سیستم رضایتمندی مشتریان است با به‌کارگیری این استاندارد سیستم رضایتمندی مشتریان به‌صورت نظامند اجرا خواهد شد.
این استاندارد برای تمام سازمان‌ها قابل کاربرد است این استاندارد راهنما می در ایران برای این استاندارد راهنما نیز توسط شرکت‌های گواهی دهنده گواهینامه صادر می‌شود.

استاندارد ISO 13484

ایزو 13485استاندارد سیستم مدیریت کیفیت در تجهیزات پزشکی است این استاندارد برای سازمان‌های تولیدکننده و ارائه‌دهنده خدمات تجهیزات پزشکی کاربرد دارد
این استاندارد علاوه بر الزامات ISO 9001 از الزامات خاص تجهیزات پزشکی نیز تشکیل‌شده است .

استاندارد ISO 29001

استاندارد ایزو 29001 ، سیستم مدیریت کیفیت در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی است و برای سازمان‌هایی که درزمینهٔ نقت و گاز و پتروشیمی فعالیت می‌نمایند کاربرد دارد.

استاندارد ISO 22000

ایزو 22000 ،سیستم مدیریت کیفیت در صنایع غذایی است این استاندارد برای سازمان‌هایی که درزمینهٔ صنایع غذایی فعالیت می‌نمایند کاربرد دارد.
در این مطلب تنها تعدادی از انواع ISO قابل کاربرد در سازمان‌ها تشریح شده است

Data Validation یا اعتبارسنجی داده چیست ؟

همانطور که از نام این فرآیند هم پیداست ، Data Validation بررسی می کند که آیا داده ما Valid یا معتبر است یا خیر ؟ معتبر بودن یک داده یعنی اینکه داده ما پاک ، درست و با معنی باشد. دستورالعمل هایی که برای فرآیند Data Validation مورد استفاده قرار می گیرند توسط یک سری قوانین عمل می کنند که به آنها Data Validation Rules یا قوانین اعتبارسنجی داده گفته می شود ، به این Data Validation Rules ها برنامه بررسی داده یا Check Routines هم گفته می شود که برای اطمینان از اعتبار داده ها مورد استفاده قرار می گیرد ، Data Validation Rules ها معمولا برای اطمینان از صحت و با معنی بودن داده مورد استفاده قرار می گیرند.

یکی دیگر از کارهایی که در فرآیند Data Validation انجام می شود Input Validation یا اعتبارسنجی داده های ورودی به سازمان است که یک مکانیزم امنیتی است ، اگر بخواهیم یک مثال عملی در خصوص استفاده از مکانیزم Input Validation بزنیم می توانیم از وب سایت یک سازمان نام ببریم که برای فیلد های ورودی اطلاعات کاربران مکانیزم Input Validation قرار می دهد تا از حملاتی که به این فیلد ها با وارد کردن مقادیر نامعتبر انجام می شود جلوگیری کند ، برای مثال حملاتی از قبیل SQL Injection ، XML Injection و … با استفاده از مکانیزم Input Validation قابل جلوگیری هستند.

اما Data Validation ها همانطور که گفتیم بایستی بر اساس یک سری قوانین تهیه و تدوین شوند و در هر جایی از سازمان که دارای داده است پیاده سازی شوند ، توجه کنید که این قوانین اعتبارسنجی داده بایستی از بدو شروع یک تجارت سازمان تهیه و تدوین شوند . برای مثال فرض کنید که تلفنخانه سازمان شما دارای یک دفترچه تلفن است ، برای نگارش داده های مربوط به شماره تلفن های سازمان یک قالب و قانون بایستی از قبل تهیه و تدوین شود که برای مثال عنوان می کند شماره ها بایستی دارای کد منطقه و کد کشور ، به همراه علامت منفی یا مثبت و حداکثر دارای یک خط فاصله یا براکت باشند و به هیچ عنوان داده ای به غیر از این قالب استاندارد حق وارد شدن در داده های سازمانی را نباید داشته باشد.

اگر داده ای این قوانین را نقض کند در واقع فرآیند Data Validation ما نقض شده است. حتی بررسی وجود یک کد منطقه یا کشور نیز می تواند یکی از قوانین مرتبط با Data Validation برای یک تلفنخانه در سازمان باشد ، همین مثال را می توانید در هر محلی در سازمان که دارای داده است در نظر بگیرید. در نهایت به این نکته همیشه توجه کنید که فرآیند Data Validation همیشه بر روی نسخه اصلی داده های ما انجام می شود.

Data Verification یا تایید داده چیست ؟

فرآیند Data Verification یا اعتبارسنجی داده زمانی اتفاق می افتد که شما یک کپی از داده های اصلی تهیه می کنید و می خواهید مطمئن شوید که این کپی کاملا برابر با داده اصلی است و هیچ تفاوتی بین آنها وجود ندارد. در بیشتر اوقات شما زمانی فرآیند Data Verification را انجام می دهید که از اطلاعات یا داده های خود Backup گرفته اید و می خواهید مطمئن شوید که این داده درست است و مشابه همان داده ای است که از آن Backup گرفته شده است. تصور کنید که از داده های سازمانی خود Backup گرفته اید و می خواهید آنها را در صورت بروز مشکل بازگردانی کنید و متوجه می شوید که داده ای که Backup گرفته اید ناقص و غیرقابل بازیابی است ، اینجاست که فرآیند Data Verification اهمیت خود را نشان می دهد. امروزه بیشتر نرم افزازها و سخت افزارهای Backup گیری قابلیت Verification را درون خود قرار داده اند.

حتی اگر دقت کرده باشید ، شما زماینکه یک DVD یا CD رایت می کنید در انتهای کار این قابلیت را دارید که Data Verification انجام دهید و بررسی کنید که داده هایی که بر روی دیسک رایت شده اند سالم هستند یا خیر ، فرآیند Data Verification و نرم افزارهایی که اینکار را انجام می دهند اطمینان حاصل می کنند که محتوای اطلاعاتی اصلی با داده ای که Backup گرفته شده است یکسان است. این فرآیند با بررسی کردن مجدد کل داده انجام می شود که نتیجه می گیریم با بکار بردن Data Verification فرآیند Backup گیری ما زمانبر خواهد بود اما در عوض اطمینان خاطر به ما می دهد که Backup شما بازگردانی می شود.

محل دیگری که از Data Verification استفاده می شود ، انتقال داده است . فرض کنید که شما یک فایل را دانلود کرده اید و می خواهید از آن استفاده کنید ، از کجا متوجه می شوید که این فایل در بین راه توسط افراد غیرمجاز دستکاری نشده باشد ؟ از کجا متوجه می شوید که در این فایل کد مخربی در میان راه قرار نگرفته باشد یا حتی داده ممکن است در میان را به درستی منتقل نشده و خراب شده باشد. برای اینکار نیز از فرآیند Data Verification استفاده می کنیم. در واقع ما از Data Verification به عنوان یک مکانیزم برای بررسی صحت و تمامیت داده ها نیز استفاده می کنیم و آن را به عنوان Integrity Checker معرفی می کنیم. برای مثال با استفاده از الگوریتم های Hashing ما می توانیم Hash فایل بزرگ خود را در مبدا بگیریم و در مقصد نیز Hash را مجددا محاسبه کنیم و با بررسی این دو فایل Hash متوجه شویم که فایل ما دستکاری شده است یا خیر ..

تفاوت اصلی بین Data Validation و Data Verification در چیست ؟

Data Validation یا اعتبارسنجی داده ها معمولا بر روی داده های اصلی یا داده های ورودی به پایگاه داده انجام می شود در حالیکه Data Verification یا تایید داده بر روی کپی داده اصلی یا Backup ای که از داده اصلی گرفته می شود انجام می شود. بررسی مقادیر ورودی به داده های ما و همچنین بررسی اعتبار و سلامت داده های ورودی در مقایسه با فرآیند تایید یا Verification ای که برای داده های Backup گرفته شده انجام می شود بسیار سبک تر است. Validation در زمانی انجام می شود که شما می خواهید داده های خود را در مقابل خطاهای کاربران خودتان در خصوص ورود داده محافظت کنید اما Verification برای زمانی استفاده می شود که شما داده های خود را می خواهید برای مواقعی که سیستم دچار مشکل شده است حفاظت کنید. ITPRO باشید